Depresja nazywana jest często chorobą XXI wieku, ponieważ jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń. Czym jest depresja? Czy można leczyć ja ziołami?

Czym jest depresja?

Depresja jest długotrwałym zaburzeniem nastroju, które utrudnia normalne funkcjonowanie. Stany depresyjne trwające wiele miesięcy wyniszczają organizm smutkiem i niechęcią do uczestniczenia w życiu społecznym. Chorzy wymagają zawsze indywidualnego podejścia w leczeniu.

Najczęstszymi objawami depresji są:

• obniżony nastrój przez większość dnia,
• uczucie ciągłe zmęczenia,
• większa męczliwość,
• obniżone poczucie własnej wartości,
• trudności w koncentracji,
• zaburzenia snu,
• zaburzenia łaknienia,
• spadek popędu seksualnego.

Jak zioła mogą pomóc w łagodzeniu skutków depresji?

Zioła zawierają substancje, które łagodzą objawy somatyczne dolegliwości depresji m.in. skurcze układu pokarmowego, przyspieszony rytm serca, uderzenia gorąca. Zioła mogą również wspomóc terapię farmakologiczną i psychoterapeutyczną.

1. Melisa lekarska (Melissa officinalis L.)

Od wieków stosowana na uspokojenie. Zawiera kwasy fenolowe, flawonoidy, garbniki i związki triterpenowe. Dzięki temu ma działanie antydepresyjne. Ma również działanie przeciwlękowe i ułatwiające zasypianie. Może być stosowana w leczeniu objawów depresji m.in. bezsenności.
Nie zaleca się stosowania melisy u dzieci poniżej 12 roku życia. Po zastosowaniu preparatów z melisą nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych.

2. Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.)

Jest jedną z najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w leczeniu depresji. Zawiera roślinne związki aktywne: flawonoidy, garbniki katechinowe, kwasy fenolowe, ksantony, naftodiantrony, pochodne floroglucyny i olejki eteryczne. Naftodiantrony zawierają hyperycynę, która ma działanie podobne do farmakologicznych leków na depresję. Zwiększa szybkość neuroprzekaźników odpowiedzialnych za dobre samopoczucie. Dziurawiec zawiera flawonoidy, które zwiększają rozpuszczalność hupercyny w wodzie, a tym samym zwiększają jej przyswajanie przez organizm.
Badanie[1] wykazało, że dziurawiec zwyczajny jest tak samo skuteczny w leczeniu depresji, jak syntetyczne leki farmakologiczne. Inne badanie[2] wykazało, że nie można łączyć tego ziela z lekami przeciwdepresyjnymi, ponieważ może wpływać na ich skuteczność.
Nie należy stosować ziela dziurawca przez okres dłuższy niż 4-6 tygodni, ponieważ może wywołać reakcje niepożądane dla organizmu.
Ziela dziurawca jest zabronione dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Nie zaleca się stosowania dziurawca u osób mających wcześniej epizody głębokiej depresji.

3. Kozłek lekarski (Valeriana officinalis)

Kozłek lekarski zawiera substancje czynne takie jak: walepotriaty, flawonoidy, związki fenolowe, alkaloidy, ligniny, kwasy fenolowe i aminokwasy (m.in. GABA, które mają funkcję neuroprzekaźników w układzie nerwowym). Dzięki temu zioło to ma właściwości nasenne i uspokajające, co powoduje, że kozłek lekarski jest świetną alternatywą dla syntetycznych leków na uspokojenie, ponieważ stymuluje pracę naturalnych neuroprzekaźników GABA.
Nie należy preparatów z kozłka lekarskiego stosować dłużej niż 4 tygodnie, ponieważ może powodować mdłości i ból brzucha. Nie wolno go również podawać kobietom w ciąży i karmiącym piersią.

4. Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus)

Zawiera kwasy goryczkowe, flawonoidy, garbniki skondensowane, lupulinę, aminokwasy i olejki eteryczne. Dzięki temu szyszki chmielu mają właściwości uspokajające i nasenne. Badanie[3] wykazało, że codzienna suplementacja chmielem pomaga złagodzić skutki depresji po upływie 4 tygodni regularnego stosowania.

5. Lawenda lekarska (Lavandula angustifolia)

Lawenda od wieków stosowana jest jako zioło o działaniu uspokajającym. Badanie[4] wykazało, że lawenda łagodzi objawy towarzyszące depresji, czyli niepokój, zaburzenia snu i inne dolegliwości somatyczne. Herbata z kwiatu lawendy ma działanie podobne do syntetycznych leków. Badania[5] wykazały, że stosowanie od 80 do 160 mg lawendy na dobę zmniejsza uczucie niepokoju i stany lękowe.

6. Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.)

Od wieków stosowany jest do leczenia zaburzeń lękowych i depresji. Ma działanie relaksujące, uspokajające i nasenne. Zawiera m.in. flawonoidy i alkaloidy, dzięki temu ma podobne działanie co kozłek lekarski. Serecznik ma korzystne działanie na centralny układ nerwowy. Badanie[6] wykazało, że regularne stosowanie serdecznika pospolitego zmniejsza objawy depresji.

7. Męczennica (Passiflora L.)

Rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej używali tej rośliny jako naturalnego leku na zmniejszenie stanów lękowych i poprawę jakości snu. Passiflora ma działanie uspokajające, przeciwlękowe i odprężające, dzięki temu ułatwia zasypianie, poprawia jakość snu i zmniejsza reakcję organizmu na stres.

8. Różeniec górski (Rhodiola rosea)

Regularnie przyjmowany ma działanie zmniejszające objawy depresji, poprawia również reakcję organizmu na stres. Badanie[7] wykazało, że Rhodiola ma korzystny wpływ na nastrój, ponieważ pozytywnie wpływa na neuroprzekaźniki odpowiedzialne za dobry nastrój.
Depresja jest powszechną chorobą. Jeśli zauważysz u siebie lub u bliskiej osoby pierwsze objawy, to warto przed zastosowaniem syntetycznych środków farmakologicznych skorzystać z dobroczynnej mocy ziół.

---

Przypisy

1. Apaydin, E. A., Maher, A. R., Shanman, R., Booth, M. S., Miles, J. N., Sorbero, M. E., & Hempel, S. (2016). A systematic review of St. John's wort for major depressive disorder. Systematic reviews, 5(1), 148. https://doi.org/10.1186/s13643-016-0325-2 , dostęp 31.05.2022 r. 
   https://nccih.nih.gov/health/stjohnswort/sjw-and-depression.htm, dostęp 31.05.2022 r. 
2. Kyrou, I., Christou, A., Panagiotakos, D., Stefanaki, C., Skenderi, K., Katsana, K., & Tsigos, C. (2017). Effects of a hops (Humulus lupulus L.) dry extract supplement on self-reported depression, anxiety and stress levels in apparently healthy young adults: a randomized, placebo-controlled, double-blind, crossover pilot study. Hormones (Athens, Greece), 16(2), 171–180. https://doi.org/10.14310/horm.2002.1738/, dostęp 31.05.2022 r.
3. Koulivand, P. H., Khaleghi Ghadiri, M., & Gorji, A. (2013). Lavender and the nervous system. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2013, 681304. https://doi.org/10.1155/2013/681304, dostęp 31.05.2022 r.
   Donelli, D., Antonelli, M., Bellinazzi, C., Gensini, G. F., & Firenzuoli, F. (2019). Effects of lavender on anxiety: A systematic review and meta-analysis.
4. Phytomedicine : international journal of phytotherapy and phytopharmacology, 65, 153099. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2019.153099, dostęp 31.05.2022 r.
5. Fierascu, R. C., Fierascu, I., Ortan, A., Fierascu, I. C., Anuta, V., Velescu, B. S., Pituru, S. M., & Dinu-Pirvu, C. E. (2019). Leonurus cardiaca L. as a Source of Bioactive Compounds: An Update of the European Medicines Agency Assessment Report (2010). BioMed research international, 2019, 4303215. https://doi.org/10.1155/2019/4303215, dostęp 31.05.2022 r.
6. Amsterdam, J. D., & Panossian, A. G. (2016). Rhodiola rosea L. as a putative botanical antidepressant. Phytomedicine : international journal of phytotherapy and phytopharmacology, 23(7), 770–783. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2016.02.009,  dostęp 31.05.2022 r.