Cukrzyca nazywana jest chorobą XXI wieku, ponieważ z roku na rok wykrywana jest u coraz większej liczby osób. Czy zioła mogą pomóc przy cukrzycy? Jakie zioła pić?

Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która objawia się nieprawidłowym poziomem glukozy. Jest to najczęściej spowodowane nieprawidłową pracą trzustki.

Rodzaje cukrzycy:

• cukrzyca typu 1- choroba immunologiczną powstająca w wyniku błędu w układzie odpornościowym, z tego powodu niszczone są zdrowe komórki produkujące insulinę;
• cukrzyca typu 2- choroba cywilizacyjna, która dotyka osoby z nadwagą i otyłością, charakteryzuje się nieprawidłowym działaniem insuliny;
• ciążowa- zaburzenia tolerancji glukozy, które pojawiają się w okresie ciąży. Ten rodzaj cukrzycy mija wraz z porodem. Zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2;
• LADA- choroba autoimmunologiczna dotykająca tylko osoby dorosłe. Niszczone są komórki beta trzustki, lecz ma łagodniejszy przebieg, jak cukrzyca typu 2;
• MODY- cukrzyca genetyczna, o przebiegu przypominającym cukrzycę typu 2

Jakie zioła pomogą przy cukrzycy?

Cukrzycy nie można wyleczyć, lecz stosując odpowiednie zioła, można naturalnie obniżyć poziom cukru we krwi.

1. Szałwia lekarska (Salvia officinalis)

Szałwia zawiera m.in. flawonoidy, garbniki i saponiny, które zmniejszają poziom cukru we krwi i zwiększają wrażliwość na insulinę, dzięki temu zmniejsza się poziom glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2. Działanie szałwii jest porównywane do niektórych leków przeciwcukrzycowych. Badanie[1] wykazało, że szałwia zawiera glikozyd megastygmanowy i salwionozyd, które spowodowały znaczny wzrost insuliny u szczurów z cukrzycą.  

2. Naowocnia fasoli zwyczajnej (Phaseolus vulgaris)

Zawiera flawonoidy, związki mineralne oraz inne roślinne związki chemiczne, dzięki temu obniża poziom cukru we krwi. Regularne spożywanie naowoconia fasoli może uzupełnić terapię farmakologiczną oraz prowadzi do zmniejszenia dawek leków przeciwcukrzycowych.

3. Gurmar (Gymnema sylvestre)

Określany jest jako „niszczyciel cukru”. Zawiera cząsteczki kwasu gymnemowego, dzięki temu zapobiega wchłanianiu cukru przez jelita, co prowadzi do obniżenia poziomu cukru we krwi. Badanie[2] wykazało, że ekstrakt z gurmara ma działanie hipoglikemizujące u szczurów z cukrzycą wywołaną przez streptozotocynę. Badanie[3] wykazało, że osoby przyjmujące przez 18 miesięcy ekstrakt z liści gurmaru miały znacznie niższy poziom cukru we krwi na czczo niż osoby przyjmujące tylko insulinę.

4. Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.)

Poprawia funkcjonowanie komórek beta trzustki. Odbudowuje je i zapobiega ich ponownemu uszkodzeniu. Stymuluje wydzielanie insuliny. Eliminuje wydzielanie enzymów trzustkowych. Badanie[4] wykazało, że regularna suplementacja pokrzywy poprawia poziom glukozy we krwi na czczo u pacjentów z cukrzycą typu 2.

5. Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum L.)

Zawiera błonnik pokarmowy i roślinne związki chemiczne. Ma działanie przeciwhiperglikemiczne. Zwiększa wrażliwość na insulinę. Redukuje liczbę wolnych rodników, które odpowiedzialne są za uszkodzenia w komórkach. Zwiększa wydzielanie insuliny w komórkach beta trzustki. Badanie[5] wykazało, że regularne jedzenie kozieradki może zapobiegać lub opóźnić występowanie cukrzycy typu 2.

6. Rutwica lekarska (Galega officinalis L.)

Zawiera flawonoidy oraz sole chromu, które wspomagają regulację metabolizmu węglowodanów. Zawiera również roślinne związki organiczne, które spowalniają syntezę glukagonu.

7. Mniszek lekarski (Taraxacum officinale)

Polecany jest we wczesnych stadiach cukrzycy. Zawiera inulinę, kwas chlorogenowego, a także CGA. Wpływają one pozytywnie na gospodarkę węglowodanową. Mniszek lekarski pomaga w regulowaniu poziomu cukru we krwi. Obniża IG posiłków, spowalniając wchłanianie z nich węglowodanów.

8. Liście morwy białej (Morus alba L.)

Morwa zawiera alkaloid DNJ, który opóźnia rozkład cukrów prostych, dzięki temu poziom cukru we krwi nie wzrasta tak gwałtownie, jak po posiłku. Dlatego liście morwy są często stosowane przez osoby z cukrzycą typu I i II. Stosowanie morwy nie powoduje żadnych skutków ubocznych.

9. Moringa olejodajna (Moringa oleifera)

Zawiera m.in.  flawonoidy, garbniki, saponiny i kwasy fenolowe, dzięki temu obniża poziom glukozy we krwi. Ma działanie ochronne na komórki trzustki. Zawiera przeciwutleniacz kwas chlorogenowy, który pomaga regulować poziom cukru we krwi i wpływa na produkcję insuliny.

10. Cynamon (Cinnamomum verum)

Zwiększa produkcję insuliny i obniża poziom glukozy. Zmniejsza czynniki ryzyka związane z występowaniem cukrzycy i chorobami sercowo- naczyniowymi. Badanie[6] wykazało, że u osób z cukrzycą typu 2 cynamon obniżył HbA1C o 0,37% i poziom hemoglobiny A1c (HbA1C) o 0,83% w porównaniu z leczeniem farmakologicznym. Badanie[7] przeprowadzone na ludziach wykazało, że cynamon poprawia poziom glukozy i insuliny we krwi. Regularne przyjmowanie cynamonu pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi oraz zwiększa wrażliwość na insulinę. Inne badanie[8] wykazało, że cynamon zmniejsza poziom glukozy we krwi na czczo u osób ze stanem przedcukrzycowym i cukrzycą typu 2.

11. Krokosz barwierski (Carthamus tinctorius L.)

Zawiera flawonoidy m.in. kwercetyna i kemferol, które mają działanie przeciwutleniające i hipoglikemizujące. Badanie[9] wykazało, że krokosz jest świetnym źródłem flawonoidów m.in. kwercetyny i kemferolu, które mają działanie antyoksydacyjne i hipoglikemiczne.

12. Niebielistka trwała, swercja trwała (Swertia perennis L.)

Badanie[10] przeprowadzone na myszach wykazało, że niebielistka ma działanie hipoglikemiczne. Wykazuje również poprawę insulinoodporności u myszy z cukrzycą. Zwiększa wchłanianie i wydzielanie insuliny.

13. Krwiściąg ciernisty (Sarcopoterium spinosum (L.) Spach)

Ma działanie zbliżone do insuliny. Badanie[11] wykazało, że może mieć działanie przeciwcukrzycowe u myszy z genetyczną cukrzycą. Ma działanie przeciwcukrzycowe, dlatego może być stosowany jako element diety u osób z cukrzyca typu 2.  

14. Żeń-szeń (Panax ginseng C.A. Meyer)

Zawiera ginsenozydy, znane również jako saponiny lub triterpenoidy. Żeń-szeń obniża poziom glukozy we krwi i stymuluje wydzielanie insuliny. Chroni wysepki trzustkowe. Badanie[12] wykazało, że żeń- szeń zmniejsza insulinoodporność oraz stężenie glukozy we krwi na czczo u osób z cukrzycą typu 2.

15. Czosnek pospolity (Allilum sativum)

Stymuluje wydzielanie insuliny przez trzustkę. Zawiera aliksyny i wanad, które obniżają poziom glukozy we krwi. Hamuje wchłanianie glukozy w jelitach. Zawiera związki o działaniu hipoglikemicznym, dzięki temu zmniejsza powikłania po cukrzycy m.in. dysfunkcję nerek. Poprawia również wydzielanie i wrażliwość na insulinę u pacjentów z cukrzycą typu 2.

16. Imbir (Zingiber officinale)

Badanie[13] wykazało, że imbir obniża poziom cukru we krwi, ale nie obniża poziomu insuliny. Dzięki temu może zmniejszyć insulinoodporność u osób z cukrzycą typu 2. Zawiera przeciwutleniacze, które zmniejszają stres oksydacyjny.  

17. Kłącza czarnego imbiru

Badanie[14] wykazało, że kłącza czarnego imbiru podniosły poziom testosteronu u szczurów z cukrzycą. Czarny imbir zawiera polimetoksyflawony, które poprawiają metabolizm glukozy, co jest pomocne w leczeniu cukrzycy.

18. Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens)

Zapobiega występowaniu nefropatii cukrzycowej. Badanie[15] wykazało, że zawarty w pachnotce zwyczajnej flawonoid luteolina obniża poziom kreatyniny u zwierząt. Zapobiega także wzrostowi mocznika u szczurów z cukrzycą.

19. Aloes (Aloe vera)

Polifenole (głównie flawonoidy i glikozydy) stymulują komórki do uwalniania większej ilości insuliny. Cukrzyca wpływa negatywnie na funkcję i strukturę nerek, co doprowadza do powstawania tzw. nerek cukrzycowych, a konsekwencji do niewydolności nerek. Badanie[16]wykazało, że aloes pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi na czczo i hemoglobiny A1C. Zmniejsza także stres oksydacyjny, dzięki temu chroni przed powstawaniem cukrzycowej choroby nerek, depresji i lęków.

20. Zapaliczka cuchnąca (Ferula assa-foetida)

Ma działanie przeciwutleniające, dzięki temu zmniejsza wewnątrzkomórkową ilość wolnych rodników. Stymuluje syntezę i wydzielanie insuliny przez beta trzustkę. Obniża poziom glukozy we krwi. Zapobiega przerostowi pozostałych komórek beta trzustki.

21. Liriope (Liriope spicata)

Zwiększa wydzielanie i wchłanianie insuliny oraz poprawia tolerancję glukozy. Badanie[17] przeprowadzone na myszach z cukrzycą typu 2 wykazało, że ekstrakt z tej rośliny spowodował wyraźny spadek poziomu cukru we krwi na czczo oraz poprawia tolerancję glukozy.

22. Migdałecznik chebułowiec (Terminalia chebula)

Hamuje występowanie neuropatii cukrzycowej, która powoduje wydalanie albumin z moczem, a tym samym doprowadza do nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek.

23. Czapetka kuminowa (Syzygium cumini)

Badanie[18] wykazało, że ekstrakt z czapetki kuminowej zmniejsza aktywność hiperglikemiczną u myszy z cukrzycą streptozotocyną w ciągu 30 min. od podania. Ekstrakt ten hamował również aktywność insulazy w wątrobie i w nerkach.

Zioła mogą wspomóc leczenie farmakologiczne cukrzycy. Przed ich zastosowaniem należy skonsultować się z diabetologiem.

---

Przypisy: 

1. Maideen N. M. Pakkir, Balasubramaniam R.. Pharmacologically relevant drug interactions of sulfonylurea antidiabetics with common herbs. Journal of Herbmed Pharmacology. 2018; 7 : 200-10 .
2. Islam Dipa, Huque Amdadul, Sheuly, Mohanta Liton Chandra, Das Sadhan Kumar, Sultana Abida, Evena Parvin Lipy, Prodhan UK. Hipoglikemiczne i hipolipidemiczne działanie kwiatu Nelumbo nucifera u szczurów Long-Evans. Journal of Herbmed Pharmacology. 2018; 7:
3. Best herbs for managing diabetes: a review of clinical studies, https://www.scielo.br/j/bjps/a/pBCgKTMTg86rgQpVXy6tbvy/?lang=en
4. Ziaei, R., Foshati, S., Hadi, A., Kermani, M., Ghavami, A., Clark, C., & Tarrahi, M. J. (2020). The effect of nettle (Urtica dioica) supplementation on the glycemic control of patients with type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis. Phytotherapy research : PTR, 34(2), 282–294. https://doi.org/10.1002/ptr.6535
5. Gaddam, A., Galla, C., Thummisetti, S., Marikanty, R. K., Palanisamy, U. D., & Rao, P. V. (2015). Role of Fenugreek in the prevention of type 2 diabetes mellitus in prediabetes. Journal of diabetes and metabolic disorders, 14, 74. https://doi.org/10.1186/s40200-015-0208-4
6. Kazemi S., Shirzad H., Rafieian-Kopaei M.. Recent findings in molecular basis of inflammation and anti-inflammatory plants. Current Pharmaceutical Design. 2018; 24 : 1551-62 .
7. Qin, B., Panickar, K. S., & Anderson, R. A. (2010). Cinnamon: potential role in the prevention of insulin resistance, metabolic syndrome, and type 2 diabetes. Journal of diabetes science and technology, 4(3), 685–693. https://doi.org/10.1177/193229681000400324
8.  Deyno, S., Eneyew, K., Seyfe, S., Tuyiringire, N., Peter, E. L., Muluye, R. A., Tolo, C. U., & Ogwang, P. E. (2019). Efficacy and safety of cinnamon in type 2 diabetes mellitus and pre-diabetes patients: A meta-analysis and meta-regression. Diabetes research and clinical practice, 156, 107815. https://doi.org/10.1016/j.diabres.2019.107815
9. Davisa SN. Goodman i Gilman's Farmacological Basis of Therapeutics Pergamon Press: NY Giese; 2006.
10. Islam Dipa, Huque Amdadul, Sheuly, Mohanta Liton Chandra, Das Sadhan Kumar, Sultana Abida, Evena Parvin Lipy, Prodhan UK. Hipoglikemiczne i hipolipidemiczne działanie kwiatu Nelumbo nucifera u szczurów Long-Evans. Journal of Herbmed Pharmacology. 2018; 7:
11. [tamże]
12. Kazemi S., Shirzad H., Rafieian-Kopaei M.. Recent findings in molecular basis of inflammation and anti-inflammatory plants. Current Pharmaceutical Design. 2018; 24 : 1551-62 .
13. Efficacy of ginger for treating Type 2 diabetes: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352618115000086
14. Azizi F., Hatami H., Janghorbani M.. Epidemiologia i kontrola powszechnych chorób w IranieEshtiagh Press: Teheran; 2007
15. Asadi-Samani M., Bagheri N., Rafieian-Kopaei M., Shirzad H.. Inhibition of Th1 and Th17 cells by medicinal plants and their derivatives: a systematic review. Phytotherapy Research. 2017; 31 : 1128-39 .
16. Reduction of Fasting Blood Glucose and Hemoglobin A1c Using Oral Aloe Vera: A Meta-Analysis, https://www.liebertpub.com/doi/pdf/10.1089/acm.2015.0122
17. Islam Dipa, Huque Amdadul, Sheuly, Mohanta Liton Chandra, Das Sadhan Kumar, Sultana Abida, Evena Parvin Lipy, Prodhan U. K.. Hypoglycemic and hypolipidemic effects of Nelumbo nucifera flower in Long-Evans rats. Journal of Herbmed Pharmacology. 2018; 7 : 148-54
18. Rahimi-Madiseh, M., Karimian, P., Kafeshani, M., & Rafieian-Kopaei, M. (2017). The effects of ethanol extract of Berberis vulgaris fruit on histopathological changes and biochemical markers of the liver damage in diabetic rats. Iranian journal of basic medical sciences, 20(5), 552–556. https://doi.org/10.22038/IJBMS.2017.8681