Biegunka jest jedną z najpopularniejszych chorób występującą, w każdej grupie wiekowej. W leczeniu biegunki najważniejsze jest zapobieganie odwodnieniu organizmu. Jakie są przyczyny biegunki? Czy zioła mogą pomóc na biegunkę?

Czym jest biegunka?  Objawy i przyczyny 

Biegunka jest to oddawanie luźnego stolca częściej niż 3 razy na dobę. Wyróżnia się trzy rodzaje biegunki ze względu na czas jej trwania:

• ostra: trwa do 14 dni;
• przetrwała: 14-29 dni;
• przewlekła: powyżej 29 dni.

Najczęstszymi przyczynami biegunek są:

• infekcje bakteryjne,
• infekcje wirusowe,
• zakażenie pasożytnicze,
• infekcje grzybiczne,
• zatrucia pokarmowe,
• nietolerancję pokarmowe,
• alergie,
• reakcja na antybiotyki i niektóre leki.

Biegunka bardzo często jest dolegliwością, która towarzyszy innym chorobom takim jak m.in.:

• zaburzenia trawienia,
• zaburzenia wchłaniania, np. celiakia,
• przewlekłe stany zapalne jelita,
• zaburzenia hormonalne,
• nowotwory jelita grubego.

Jakie składniki powinny zawierać zioła na biegunkę?

Zioła na biegunkę powinny zawierać składniki o działaniu rozluźniającym, zapierającym i rozkurczowym. Dlatego, aby zahamować biegunkę trzeba stosować zioła zawierające:

• garbniki katechinowe: mają działanie przeciwzapalne, dezynfekujące i ściągające. Uszczelniają również błonę śluzową jelit, dzięki temu stolce są mniej płynne.
• garbniki pirogarolowe (agrimonia): hamują rozwój wirusów i bakterii. Chronią błonę śluzową jelita grubego i zapobiegają wchłanianie toksycznych substancji przez organizm;
• pektyny:  pęcznieją w jelitach, dzięki temu ułatwiają formowanie stałego stolca;
• ciemne barwniki: zawarte, np. w owocach osłabiają namnażanie się bakterii.

Zioła pomocne w leczeniu biegunki

1. Borówka czarna (Vaccinium myrtillus L.)

Borówka czernica zawiera antocyjany, garbniki, flawonoidy oraz wit. C i z grupy B. Garbniki zawarte w roślinie mają działanie zapierające i ściągające. Dzięki temu są pomocne w leczeniu ostrych biegunek.

Odwar z liści borówki czernicy

Składniki:

• 1 płaska łyżka suszonych liści borówki,
• 1 szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Liście wsyp do garnka. Zalej wodą.
2. Zagotuj. Gotuj na małym ogniu przez 5 min.
3. Wystudź. Przecedź.
4. Odwar możesz pić 3 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami.

2. Babka lancetowata, babka wąskolistna (Plantago lanceolata L.)

Zawiera garbniki, flawonoidy i związki śluzowe, dzięki temu jest skuteczna w leczeniu biegunki. Ma działanie osłaniające i przeciwzapalne. Łagodzi również podrażnienia jelita grubego wywołane biegunką.

Napar z suszonych liści babki lancetowatej

Składniki:

• 1 łyżka liści babki lancetowatej,
• 350 ml wody.

Sposób przygotowania:

1. Liście babki lancetowatej włóż do garnka i zalej wodą.
2. Gotuj na wolnym ogniu przez około 5 min. Wyłącz.
3. Pozostaw na około 15 min.
4. Przecedzony wywar pij 2-3 razy dziennie.

3. Kora dębu (Quercus cortex)

Zawiera flawonoidy, garbniki, saponiny i triterpenoid. Dzięki temu ma właściwości ściągające. Stosowana jest głównie w stanach zapalnych błon śluzowych oraz w ostrych biegunkach.
Nie zaleca się stosowania kory dębu u osób, które mają nadciśnienie, choroby serca oraz chorujących na choroby zakaźne z wysoką temperaturą.

Napar z kory dębu

Składniki:

• 1 łyżka suszonej kory dębu,
• 1 szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Do garnka wsyp korę. Zalej ciepłą wodą.
2. Zagotuj. Gotuj na małym ogniu przez 10 min.
3. Ostudź. Przecedź przez sitko.

4. Liście poziomki (Fragaria vesca)

Zawierają garbniki, które hamują rozwój bakterii i wirusów. Dzięki temu hamują biegunkę. Ma działanie ściągające.

Odwar z liści poziomki

Składniki:

• 1 łyżka suszonych liści poziomki,
• 1 szklanka wrzątku.

Sposób przygotowania:

1. Liście wsyp do szklanki. Zalej wrzątkiem.
2. Parz przez 15 min pod przykryciem. Odcedź.
3. Napar pij 2-3 razy dziennie.

5. Kłącze pięciornika (Rhizoma Tormentillae)

Zawiera kwasy organiczne oraz garbniki. Dzięki temu ma działanie ściągające. Wykorzystywany jest również w stanach zapalnych błony śluzowej oraz w ostrych biegunkach.
Kłącze pięciornika nie może być stosowane przez kobiety w ciąży i dzieci.

Odwar z suszonego kłącza pięciornika

Składniki:

• ½ łyżeczki kłącza pięciornika,
• 150 ml wody.

Sposób przygotowania:

1. Zioła wsyp do garnuszka. Zalej wodą.
2. Gotuj pod przykryciem 15 min.
3. Ostudź. Przecedź.
4. Pij maksymalnie 3 razy na dobę.

6. Kłącze wężownika (Bistortae rhizoma)

Ma działanie ściągające, przeciwbakteryjne i antyseptyczne. Zaleca się stosowanie kłącza do hamowania biegunek wywołanych, np. błędami dietetycznymi.
Nie należy stosować ziela rdestu wężownika u osób po przebytych zawałach oraz osób mających zapalenie żył lub cukrzycę.

Napar z ziela rdestu

Składniki:

• 1 łyżka suszonego ziela rdestu,
• 1 szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Suszone ziele rdestu wsyp do garnka. Zalej wodą.
2. Zagotuj. Gotuj przez 5 min na małym ogniu.
3. Odwar pij 2-3 razy dziennie

7. Kasztanowiec (Aesculus hippocastanum L.)

Zawiera garbniki, flawonoidy, które mają działanie przeciwzapalne, przeciwskurczowe i przeciwbakteryjne. W czasie biegunki zalecamy suszone kwiaty kasztanowca.
Nie zaleca się stosowania odwaru z kwiatów kasztanowca u kobiet w ciąży.

Napar z suszonych kwiatów kasztanowca

Składniki:

• 1 łyżka suszonych kwiatów kasztanowca,
• 1 szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Suszone kwiaty wsyp do garnka. Zalej ciepłą przegotowaną wodą.
2. Podgrzewaj przez 15 min na wolnym ogniu.
3. Ostudź i przecedź.
4. Pij odwar 2 razy dziennie.

8. Ziele przywrotnika (Alchemillae Herba)

Ziele przewodnika stosowane jest wspomagająco na biegunkę. Ma działanie silnie ściągające. Reguluje częstotliwości wypróżnień, przy jednoczesnym zwiększeniu wchłania wody w jelitach. Zapobiega występowaniu bolesnych skurczów jelit.

9. Bukwica zwyczajna (Stachys officinalis (L.) Trevis., syn. Betonica officinalis L.)

Ma działanie ściągające, przeciwzapalne i uspokajające. Dzięki temu hamują biegunkę. Ma właściwości przeciwbiegunkowe.

10. Mięta pieprzowa, mięta lekarska (Mentha ×piperita L.)

Stosowana jest w łagodzeniu objawów biegunki, ponieważ ma działanie rozkurczowe i likwiduje wzdęcia. Ma działanie ściągające i przeciwzapalne.
Mięty pieprzowej nie należy stosować, jeśli występuje nadwrażliwość na miętę lub mentol.

Napar z mięty

Składniki:

• 3 łyżki mięty pieprzowej,
• 1 szklanka wrzątku

Sposób przygotowania:

1. Miętę wsyp do szklanki. Zalej wrzątkiem.
2. Parz około 10 min.

11. Cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.)

Łagodzi wzdęcia obecne przy biegunce. Pomaga w zahamowaniu luźnych stolców. Napar z cząbru

Składniki:

• 1 łyżka suszonego ziela,
• 1 szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Zioła wsyp do szklanki. Zalej wrzątkiem.
2. Parz pod przykryciem około 15 min.
3. Po upływie tego czasu odcedź.
4. Pij po ¼ szklanki 2-3 razy dziennie przed posiłkami.

12. Bylica piołun (Artemisia absinthium L.)

Ma działanie usprawniające pracę układu pokarmowego. Pomaga zwalczyć nieprzyjemne objawy biegunki. Ma działanie antybakteryjne.

Napar z suszonego piołunu

Składniki:

• 1 łyżka suszonego ziela piołunu,
• 1 szklanka wrzątku.

Sposób przygotowania:

1. Zioła wsyp do szklanki. Zalej wrzątkiem.
2. Parz około 10 min. Odcedź.
3. Napar pij 3 razy dziennie po pół szklanki.

13. Kolendra siewna (Coriandrum sativum L.)

Łagodzi ból brzucha w czasie biegunki. Ma działanie antybakteryjne. 

Napar z nasion kolendry

Składniki:

• 1 łyżka nasion,
• szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Nasiona wsyp do szklanki. Zalej wrzątkiem.
2. Parz pod przykryciem około 10 min.
3. Pij napar 3 razy dziennie.

14. Ziele rzepiku pospolitego (Herba Agrimoniae)

Ziele rzepiku zawiera garbniki, które mają działanie ściągające. Dlatego wykorzystywane jest w leczeniu biegunek i stanów zapalnych błon śluzowych. Olejki eteryczne zawarte w tym zielu pobudzają pracę wątroby i zwiększają wydzielanie soków żołądkowych.

Napar z ziela rzepiku

Składniki:

• 2 łyżki suszonego ziela rzepiku,
• 1 szklanka wody.

Sposób przygotowania:

1. Ziele wsyp do garnka. Zalej wodą.
2. Zagotuj. Gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez 5 min.
3. Odstaw do wystudzenia na około 10 min.
4. Przecedź.
5. Świeży i ciepły odwar możesz pić 2 razy dziennie.

15. Berberys zwyczajny, b. pospolity (Berberis vulgaris L.)

Stosowany jest w leczeniu biegunki. Zawiera palmitynę, berberynę, żelazo, cynk, wapń i witaminę C. Badanie[1] wykazało, że ma działanie przeciwbiegunkowe.

16. Końska mięta (Mentha arvensis)

Od wieków stosowana jest na problemy z układem trawiennym. Badanie[2] wykazało, że mięta końska ma działanie przeciwbiegunkowe i przeciwskurczowe. Blokuje również wydalanie kału.

17. Alstonia szkolna (Alstonia scholaris)

Właściwości lecznicze ma kora. Zawiera organiczne związki m.in. porfirynę, alstoninę, pikryninę i strictaminę. Roślina ta od wieków stosowana jest w dolegliwościach biegunkowych. Badanie[3] wykazało, że jest skuteczna w leczeniu biegunki.

18. Migdałecznik chebułowiec (Therminalia chebula)

Zawiera garbniki, które mają działanie przeciwbiegunkowe. Przeprowadzone badanie[4] wykazało, że migdałecznik jest skuteczny w leczeniu biegunki i czerwonki.

---

Przypisy

1. Asif A et al. Wound healing activity of root extracts of Berberis lyceum Royle in rats. Phytotherapy Research. 2007;21(6):589-591
2. Shah AJ et al. Calcium channel blocking activity of Mentha longifolia L. explains its medicinal use in diarrhoea and gut spasm. Phytotherapy Research. 2010;24(9):1392-1397
3. Shah AJ et al. Calcium channel blocking activity of Mentha longifolia L. explains its medicinal use in diarrhoea and gut spasm. Phytotherapy Research. 2010;24(9):1392-1397
4. Nampoothiri SV et al. In vitro antioxidant and inhibitory potential of Terminalia bellerica and Emblica officinalis fruits against LDL oxidation and key enzymes linked to type 2 diabetes. Food and Chemical Toxicology. 2011;49(1):125-131